لاغری دیسکس و ماهی های زینتی و انگل نماتود کاپیلاریا Capillaria Worms:
هنگامی که علایم لاغری مثل تورفتگی شکم در دو طرف و چشم های گود شده را مشاهده کردید اولین احتمال برای ماهی بیمار ابتلا به انگل های روده ای تاژکدار مانند سری پروتتوزوآ Protozoa ، هگزامیتا Hexamita، اسپیرونوکلیوسSpironucleus و یا کرم های روده مانند کرم ها Tapeworm ، نماتود ها Nematode ، کاپیلاریا Capillaria و اکسیوریدیا Oxyuridia می باشد.
کاپیلاریا به صورت گروهی با یک طیف گسترده می تواند ماهی میزبان را آلوده کند که در برخی ماهی های سیچلایدی مانند دیسکس و آنجل و خانواده سیپرینیدز (شامل بارب ها، تتراها، گورامی ها و ...) که بیش از 2400 گونه مختلف آب شیرینی هستند بسیار شایع است.
جنس ماده کاپیلاریا، در زمانی که حامل تخم های قهوه ای به شکل استوانه ای با ساختار پلاگین در هر انتها می باشند قابل شناسایی است.
عموما این بیماری با عامل های تاژکداران و کرم هایی انجام می شود که یا از طریق غذا وارد شده اند و یا ورود و همجواری با ماهی آلوده شده از قبل موجب ابتلا شده است.
خود مدفوع های داخل تانک هم ممکن است کرم بالغ یا تخم های انگل را به همراه داشته باشندکه با استفاده از میکروسکوپ می توانید نتیجه مثبت یا منفی آن را مورد تحقیق و بررسی قرار دهید.
چرخه زندگی انگل کاپیلاریا:
کاپیلاریا دارای چرخه زندگی مستقیم است و با تخم ها از یک ماهی به ماهیهای دیگر منتقل میشوند و این عفونت ها ایجاد می شوند. تخم کاپیلاریا ممکن است در 20 تا 23 درجه سانتیگراد تا سه هفته زنده بماند، البته در دماهای بالاتر این مدت کوتاهتر است. ولی در این زمان به اندازه کافی رشد می کند و به محض بلعیده شدن توسط ماهی عفونت رو شروع می کند. طول زمانی که تخم ها به جنین تبدیل می شوند تا بلوغ کامل و آمادگی برای تخم ریزی و تولید تخم حدود سه ماه است.
با اینکه کاپیلاریا دارای چرخه زندگی مستقیم است اما یک کرم لجن توبیفکس Tubifex و یا کرم های منجمد و قرمز به عنوان میزبان جایگزین شود و مراحل رشد و تکثیر ادامه یابد و از این طریق در ماهی جذب شود و طول زمان مورد نیاز از سرایت تا زمانی که به یک انگل بالغ تبدیل شود و تولید تخم کند در حرارت ذکر شده در بدن ماهی کوتاه شود و ماهی زودتر آلوده شود و علایم ظاهر شود.
تذکرات اولیه عمومی:
اگر مدفوع ماهی سفید و خاکستری و لزج بود احتمال هجوم این انگل ها بسیار وجود دارد، مگر در شرایطی که مواردی هست مثل غذا نخوردن، گرسنگی طولانی مدت مانند حمل و انتقال، تاثیر برخی داروها به هنگام درمان ماهی مریض و حتی عفونت های داخلی سیستم گوارش و مسایل مشابه که علایم را دارند ولی عامل یک انگل تک یاخته یا کرم نیست.
در صورت اطمینان از ابتلا، تغذیه دارویی یا حمام ماهی با مترونیدازول در درجه آب 32 تا 34 درجه به میزان 400 میلیگرم در 10 گالن آب (هر گالن 3.78 لیتر) بسیار موثر است. این درمان هر 8 ساعت بمدت 2 تا 4 روز با سیفون سنگین و تکرار باید صورت گیرد. در دماهای پایین تر از دوزهای بالاتر استفاده می شود.
به طور کلی درمان انگل های روده ای همیشه با درمان تک یاخته و تاژکداران شروع می شود و سپس در صورت نیاز با کرم ها پایان می پذیرد.
مدفوع سفید نیز ممکن است توسط کرم های داخلی به نام کاپیلاریا Capillaria ایجاد شود.
در انگل های کرمی Tapeworm، پرازی کوانتل گزینه اول درمان است.
فلوبندازولFlubenzadol در درمان نماتدهایی مانند کاپیلاریا Capillaria و اکسیوریدیا Oxyuridia کاربرد موثر دارد و کرم ها و تخمهایشان را از بین میبرد. این درمان باید حداقل 15 روز تجویز شود.
مخلوط کردن سیر در ترکیبات غذایی نقش بسیار زیادی در کمک به از بین بردن کرمها و انگل های داخلی دارد.
پیپزین Pipzine (سیترات پیپرازین) Piperazine Citrateدر غذا به میزان یک کپسول در 42.5 گرم غذا تاثیری استثنایی در درمان این بیماری دارد.
با توجه به آموزش های جک واتلی در دیسکس درمان کاپیلاریا با اکسید قلع هم امکان پذیر است.
درمان دیگری هم که ذکر شده پاناکور Panacur نام دارد که دوز مصرف در داخل بروشور قرار داده شده است.
سیفون مرتب و تنظیم فاکتورهای آب شما را در سلامت نگهداشتن تانک و ماهی ها کمک می کند. این از توصیه های مشترکی است که بزرگان پرورش و تکثیر ماهی همواره به آن اشاره نموده اند.افزایش دمای آب میزان سوخت و ساز بدن ماهی را افزایش می دهد که این خود در تحریک ماهی به خوردن کمک می کند، فقط مراقبت از ماهی ضروری است چون ماهی ضعیف شده امکان دارد با این سوخت و ساز بدن ماهی به طور کل تحلیل رود که بازگرداندن آن بسیار سخت است.
ولی اگر رو به بهبود است مشخصه این است که بیماری و انگل در حال ضعیف شدن است که با غذایی صحیح و کاهش دما نسبت به قبل می توانید نتیجه بهتری بگیرید.
تشخیص ابتلا به انگل کاپیلاریا:
گونه کاپیلاریا نسبتا شفاف است، اگر نابالغ یا نر باشد که در آزمایش نکروسکوپی کاملا نمایان است. با این حال، در بررسی نوع ماده این انگل به خاطر اینکه حامل پلاگین های تخم هستند به آسانی در دستگاه گوارش قابل تشخیص است.
شکل شماره یک: تصویر کاپلاریا در روده
شکل شماره دو: تصویر ساختار کاپلاریا ماده با تخم ها
کرم نماتد کاپیلاریا، یک انگل داخلی است معمولا در روده یافت میشود. که اغلب از راه خوردن تخم های کاپیلاریا موجود در غذاها و یا از طریق ماهی های آلوده در تانک شیوع پیدا می کند و دیگران را مبتلا می کند.
ماهی می تواند حامل تعداد کمی انگل باشد و هیچ علایمی نداشته باشد، یا ماهی می تواند به آرامی رشد کند و شما متوجه نشوید که در این حالت کاپیلاریا در حالت همزیستی از غذاهای داخل روده تغذیه می شود و شما متوجه این ابتلا نمیشود و البته آسیب های کمتری به ماهی می زند. هنگامی که ماهی تحت یک سترس قرار می گیرد، این انگل ممکن است از این حالت خارج و به شدت فعالیت خود را از سر گیرد.
این را تذکر می دهیم که بیخودی یا دارو استفاده نکنید و یا دوز درمان و طول درمان حتما رعایت شود. در مطلب بالا میبینید که اگر در همین ارگانیسم انگلی بالا این عمل انجام شده باشد، یا درمان با مشکلات بیشتری همراه است و بیماری ها در برابر داروی مدنظر با تغییر وضعیت مقاوم تر می شوند.
و اما در مرحله بالا به دلیل ضعف قبل خیلی سریع تر ماهای از غذا خوردن میفتد و به خودی خود باقی می ماند و با دور افتادن از دیگران شروعی برای لاغر شدن دارد و گاها با مدفوع زرد رنگ خود را نمایان می سازد.
عکس شماره سه : تخم کرم کاپیلاریا در مدفوع ، اندازه 50-60u
تشخیص قطعی تر کاپیلاریا را می توان با آزمایش مشاهده تخم ها در مدفوع ماهی زیر میکروسکوپ داد.
روش های درمان کاپیلاریا عبارتند از:
- فلوبندازول Flubendazole هم به صورت خوراکی و هم حمام مورد استفاده قرار می گیرد که متاسفانه در بازار ایران موجود نیست.
- فنبندازول Fenbendazole تنها می تواند به عنوان افزودنی در مخلوط غذا در میزان 1.14 گرم در حدودا 450 گرم غذا در 3 روز و تکرار در 2 تا 3 هفته که تکرار هفتگی برای نابود کردن تخم هایی هست که به لارو تبدیل نشده اند.
- لوامیزول Levamisole را هم در غذا می توان مخلوط کرد و هم به صورت حمام می توان تجویز کرد که با نام تجاری لورامیزول Loramisole عرضه می شود. این دارو به صورت پودر در بسته های 5 گرمی در داروخانه های دامی موجود است.راه موثر در درمان با حمام هم به میزان 2 میلیگرم در لیتر به مدت 24 ساعته، دو روز متوالی با سیفون سنگین تانک و تکرار در طی دو تا سه هفته.
- قرص های مبندازول Mebendazole هم در ورق های 100 میلی گرمی در داروخانه های انسانی معرفی شده است که با دوز لوامیزول تجویز می شود.
- پاناکور Panacur
- پیپرازین Pipzine در غذا
- اضافه کردن سیر در غذاهای دست ساز
شرکت های تولیدات غذایی و دارویی ماهی های زینتی محصولات بسیار متنوعی در مورد این درمان ها دارند که از این قبیل داروها می توان به سرا نماتول Sera Nematol که تخصصی ترین دارو در درمان عفونتهای کرم های نماتود اشاره کرد.
توصیه های قبل از درمان را از طرف نیروهای متخصص همیشه در سرلوحه کارتان قرار دهید.
تذکر:
برای کامل شدن درمان بهتر است 24 ساعت قبل از شروع درمان با داروها از سولفات منیزیم استفاده شود (2 قاشق چایخوری به ازای هر 37.8 لیتر آب(
برای جلوگیری از عفونت مجدد، با سیفون به موقع و مرتب بقایای مواد آلی و مدفوع ها را از تانک خارج نمایید تا میزبانی برای تخم های کاپیلاریا باقی نماند یا به حداقل برسد، مخصوصا پس از دوره درمانی کرم زدائی.
پیشگیری از عفونت:
خوراک مخلوط دل و سیر که بارها در این فروم تذکر داده شده می تواند به صورت قابل توجهی میزان این آلودگی ها را کاهش دهد.
تکنیک های پیشگیرانه را در کنترل مخصوصا غذاهای زنده و فریز مد نظر قرار دهید و از سلامت کامل آن مطمئن شوید.
رعایت کردن بهداشت در تانک ها باید رعایت شود که ضدعفونی قبل از استفاده و در دوره های تکثیر و پرورش از مهم ترین هاست.
غذاهایی مانند کرم های زنده و کرم های قرمز و منجمد ممکن است به عنوان حامل عمل کنند، در استفاده از این منابع غذایی در صورت امکان باید اجتناب شود.