سلام دوستان
شرايط تكثير

براي تكثير مرغ عشق نيازي به وسايل خيلي گران قيمت و زحمت زياد نيست ، كافي است به آن دل بدهيد و واقعا حوصله داشته باشيد.
1- به ازاي هرجفت مرغ عشقي كه داريد يك خانه تخم بگيريد ، بهتر است خانه پلاستيكي باشد (در بازار هم خانه چوبي و هم پلاستيكي موجود است ، لانه پلاستيكي بهتر مي باشد چون به راحتي قابل شست و شو بوده و مثل چوب نيست كه موجودات ذره بيني لاي درزها و سوراخهايش رشد كنند).
2- لانه را بعد از خريد با آب گرم و مايع ظرفشويي خوب بشوييد و 2 ساعت در معرض نور آفتاب بگذاريد تا كاملا خشك و ضد عفوني شود.
3- لانه را نه خيلي بالا و نه در كف قفس ، بلكه در وسط يكي از ديواره هاي قفس بگذاريد جلوي در لانه طوري يك ميله را به موازاتش قرار بدهيد تا پرنده بتواند راحت به درون لانه برود.
4- پرنده را با انواع ميوه ها مثل سيب ، گلابي ، پوست هندونه و انواع سبزيها مثل شويد و هويج و جعفري تغذيه كنيد و البته جوانه گندم هم كه يك غذاي بسيار ايده آل و مقوي محسوب مي شود را فراموش نكنيد . آب تازه را همواره در اختيار پرنده خود بگذاريد (ويتامين و كلسيم را هفته اي دو بار به آب آنها اضافه كنيد).
5- جاي نه گرم و نه سرد و بدون جريان شديد هوا را براي قرار دادن قفس در نظر بگيريد.
مدت زمان لازم براي جفت شدن مرغ عشق نر و ماده

نمي شود زمان مشخصي را عنوان كرد ، اين امر كاملا به خصوصيات مرغ عشق بستگي دارد بعضي ها شديدا گوشه گير هستند (معمولا در مرغ عشقهاي ماده بيشتر ديده مي شود) و ديرتر عادت مي كنند هرچه محيط برايشان مستعد تر باشد سريعتر جفت مي شوند. سعي كنيد محيطي ساكت برايشان فراهم كنيد و وسايل بازي و ظرف آب براي حمام و سبزيجاتي مثل هويج ، شويد و جعفري برايشان بگذاريد.اگر بسيار مشتاق داشتن يك جفت تخمگذار هستيد توصيه مي كنم جفتي كه سابقه تخمگذاري داشته اند را خريداري كنيد.
توليد مثل

براي* موفقيت* درجوجه* گرفتن* بايد به* موارد زير توجه* شود :
1- فراهم* آوردن* شرايط مناسب* نگهداري* و تغذيه.
2- قرار دادن* جعبه* آشيانه* : يك *محرك* براي* توليد مثل* محسوب* مي*شود. براي* مرغ* عشق* جعبه* آشيانه* به*اندازه *23‚17‚17 سانتيمتر و ورودي* به* قطر 4-5 سانتيمتر مناسب* است*. وجود يك*ميله* جلوي* سوراخ* ورودي* كمك* مي*كند پرنده* نر جفت* خود را هنگام* خوابيدن* روي*تخم*ها بهتر تغذيه* كند. ضمنا مرغ* عشق* تخم* را مستقيما روي* كف لانه* مي*گذارد و نياز به* وسيله *ديگري* نيست*.
3- استرس *: استرس* را بايد به* حداقل* رساند. صاحبان* وسواسي* يا فضول* كه* بطور متناوب* داخل* جعبه* آشيانه* را نگاه* مي*كنند و نيز ظاهر شدن* شكارچياني* مانند گربه* اطراف* قفس* از عوامل* مهم *استرسزا* محسوب* مي*شوند.
4- نقش* تحريك* ساير پرندگان *: مي*توان* چند جفت* مرغ* عشق* را در قفس*هاي* مجزا ولي* در كنار يكديگر قرار داد. صداي* هر جفت* مي*تواند جفت *هاي ديگر* را به* نشان* دادن* رفتار توليد مثلي* تشويق* كند.
5- تأثير نور : افزايش* تدريجي* مدت* زمان* وجود نور تحريك *مناسبي* است*. فصل* جفت*گيري* مرغ* عشق (معمولا) بهار و تابستان* است*. شما مي توانيد در زمستان با روشن نگه داشتن چراغها تا پاسي از شب پرندگان خود را به جفتگيري تحريك كنيد.
ناباروري

بعضي مرغ عشقهاي نر توانايي باروري ندارند اين مشكلات كه اغلب ژنتيكي هستند درماني ندارد . گروهي از مرغ عشقها هم هستند كه با هم جفت نمي شوند، يعني گرچه سعي در جوجه دار شدن دارند اما تخم حاصل ، بي نطفه است . البته علت اول بيشتر اتفاق مي افتد كه شما مي توانيد پرنده نر را عوض كنيد.
بعضي وقتها اين امكان وجود دارد كه بتوان مشكل بي نطفه بودن تخم را حل كرد (در بيشتر موارد مربوط به پرنده نر مي شود. در صورتي كه اين مشكل در پرنده نر از نوع ژنتيكي نباشد امكان درمان آن وجود دارد. كمبود ويتامين d و e و برخي از مينرالها در پرنده باعث ناباروري آن مي شود. سعي كنيد كه از داروخانه دامپزشكي مولتي ويتامين و مينرال (مواد معدني) تهيه كنيد. اكيدا توصيه مي كنم جوانه گندم تازه را نيز در اختيار پرنده بگذاريد. جوانه گندم يكي از مقوي ترين مواد غذايي براي اكثر موجودات است. تخم كتان را نيز در جيره غذايي مرغ عشق خود بگنجانيد چرا كه به نطفه سازي كمك ميكند ولي ميزان زياد تخم كتان مي تواند مشكل آفرين باشد ، زيرا دانه اي بسيار چرب است و مصرف بيش از اندازه آن ، به كبد پرنده آسيب وارد مي كند ؛ اين كارها را انجام داده و اگر بعد از 2 يا 3 سري تخم گذاري ، بازهم مشكل ادامه داشت ، مي توانيد مطمئن باشيد كه مشكل پرنده شما ژنتيكي بوده و راه درماني ندارد).
جفت گيري در مرغ عشقها دليل بر تخم گذاري آنها نيست. ممكن است كه دو مرغ با هم جفت باشند اما تا مدت ها از تخم گذاري خبري نباشد. اگر علل ژنتيكي و بيماري را فاكتور بگيريم ، علل ديگري نيز چون اضطراب ، عدم وجود لانه تخم گذاري باب ميل ، كوچك بودن قفس و همچنين كمبود غذا و آب باعث اين مسئله هستند. بايد محيط زندگي مرغ عشق هاي جفت گيري كرده به گونه اي باشد كه هميشه اين اطمينان را حس كنند كه غذا و آب به ميزان فراوان و بيش از نياز در اختيارشان خواهد بود. در صورتي كه همه چيز نرمال باشد ، يعني نر و ماده هر دو كاملا سالم باشند و فضاي لانه نيز آماده باشد، مرغ ماده تا 6 تخم مي گذارد مرغ ماده هنگامي كه شروع به تخم گذاري مي كند اين كار را تا زماني ادامه مي دهد كه صداي نبض جوجه درون يكي از تخمها را بشنود. در اين حالت از توليد تخم بيشتر اجتناب كرده و به گرم نگه داشتن و خوابيدن بر روري تخم هاي باقي مانده اكتفا مي كند. اگر به هر دليل يكي از تخم ها خراب شود ، خود ماده اين مسئله را متوجه شده و آن را بيرون مي اندازد. البته توجه كنيد كه ممكن است تخم بيرون انداخته شده سالم باشد و تنها به اشتباه و يا كمبود فضا و حركات مادر در لانه بيرون بيفتد. هفت روز پس از اينكه مرغ بر روي تخم خوابيد مي توانيد خودتان سالم بودن تخم را امتحان كنيد. براي اينكار به آرامي تخم را برداشته و در فضاي تاريك در مقابل يك لامپ پرنور نگاه داريد ، بايد يك لكه سياه در وسط تخم ببينيد ؛ اين لكه همان جنين است كه كم كم بزرگ شده و كل فضاي تخم را ميگيرد. تقريبا 18 تا 21 روز طول مي كشد تا جوجه از تخم بيرون بيايد. جوجه ابتدا كور است و قدرت بينايي ندارد و پس از 7 تا 10 روز چشم باز مي كند.
نكته : بعضي موارد ممكن است مرغ عشق ماده پس از اينكه جوجه هايش از تخم بيرون آمدند بعضي از آنها ترد كرده و از لانه بيرون بياندازد ، يكي از علل اين مسئله فقدان غذا در قفس است چرا كه در حين بزرگ كردن جوجه مصرف غذاي مرغ عشق ها چند برابر مي شود ، اگر با چنين موردي مواجه شديد به آرامي جوجه را در دهانه لانه قرار دهيد ، در اين حالت مادر جوجه را به درون لانه و به زير شكم خود هدايت مي كند اما اگر اين اتفاق باز هم تكرار شد يا بايد جوجه را در زير شكم مرغ عشق ديگري كه خود صاحب جوجه است قرار دهيد و يا اينكه خودتان نقش مادر را برايش ايفا كرده و آن را بزرگ كنيد.
تاثير عوامل محيطي بر باروري و بسط اصول حاكم بر توليد مثل
براي اينكه بتوانم اين مطلب را به طور شايسته براي شما عزيزان توضيح دهم نياز به پيش زمينه ها و دانسته هاي اوليه اي مي باشد كه در ذيل به صورت تيتروار ذكر مي نمايم (لازم به ذكر است كه برخي از مطالبي كه در ادامه مي خوانيد در مورد افراد آزاد گونه صادق مي باشد نه آنهايي كه در قفس نگهداري مي شوند ولي به دليل افزايش بار دانش شما خوانندگان گرامي آن را ذكر نموده ام):

عوامل موثر بر بروز رفتار توليد مثلي:
بسته به گونه مورد بررسي متفاوت مي باشد اما مي توان به طور كلي گفت كه علاوه بر مدت زمان طول روز (روشنايي) عواملي چون بارندگي و فراواني غذا (بالاخص در مورد گونه هايي كه در مناطق با بارش كم زندگي مي كنند) ، دماي هوا و... موثر مي باشد.

فاكتورهاي دخيل در موفقيت توليد مثل :
مطلبي كه در مساله توليد مثل حائض اهميت است موفقيت گونه در پرورش نوزادان و بقاي نسل مي باشد كه تابع فاكتورهايي چون فراواني مواد غذايي ،وجود فضاي مكفي (اين دو عامل اخير وابسته به عدم همپوشاني كنام گونه با گونه هاي ديگر بويژه گونه هاي نزديك به آن مي باشد) ،كم بودن تعداد افراد گونه در اكوسيستم محلي(البته اين تقلل خود مي تواند بقاي گونه را به خطر بياندازد) ، عدم وجود يا عدم تكثر شكارچيان (موثر بر گونه هايي واقع در قاعده هرم) ، توان جنسي بالا و سابقه پرورش نوزاد و... .

خوب حالا كه كمي با اصول بنيادي اين مبحث آشنا شديم به بسط گفته هاي پيشين ( براي آنهايي كه در قفس اسير مي باشند و اختصاصا مرغ عشق) مي پردازم :
از ميان عوامل موثر بر بروز رفتار توليد مثلي هر سه عامل ذكر شده كه شامل دماي هوا ، طول روز و ميزان دسترسي به آب و غذا مي باشد بر ايجاد رفتار توليد مثلي در مرغ عشق موثر مي باشد.براي اينكه بتوانيد در امر تكثير موفق باشيد عوامل ذكر شده را به صورتي كه در ذيل بيان مي كنم به كار گيريد:

1- دما :
بهترين دما حدود 26-27 درجه سانتيگراد مي باشد كه علاوه بر اينكه دمايي مشابه فصل بهار و آغار بارندگي دارد به خراب نشدن تخمها (بر اثر دماي بالا و يا پايين) و عدم اتلاف انرژي مرغ عشق ماده (براي گرم كردن تخمها) كمك مي كند.

2- طول روز :
براي تامين روشنايي و شبيه سازي فصل بهار و تابستان و تحريك ترشح ملاتونين و هورمونهاي جنسي در مرغ عشقها سعي كنيد تا پاسي از شب (در فصول پاييز و زمستان) چراغهاي محل نگهداري آنها را روشن نگهداريد.

3- آب و غذا :
براي ايجاد حس امنيت و جلوگيري از كشتار نوزادان(چه عمدي و چه غير عمدي (كمبود انرژي دريافتي بوسيله نوزاد __> عدم توانايي در انجام صحيح متابوليسم __> اختلال در كارگرد بافتهاي بدن __> مرگ)) سعي كنيد غذا (ر.ج بخش تغذيه) و آب كافي در اختيار آنها قرار دهيد.همچنين براي تامين ويتامينهاي دخيل در امر توليد مثل از مولتي ويتامين و قرصهاي ويتامين (ر.ج بخش تغذيه قسمت انواع ويتامين ها و خواص آنها) استفاده نماييد.

از ميان فاكتورهاي دخيل در موفقيت توليد مثل عوامل ذيل موثر مي باشند :

1- فراواني مواد غذايي :
در قسمت پيشين مفصلا ذكر شد.

2- وجود فضاي مكفي و كم بودن تعداد افراد گونه در اكوسيستم محلي :
براي اين كار بايد قفسي بزرگ را براي نگهداري مرغ عشق در نظر بگيريد و سعي كنيد تعداد مرغ عشق هايي كه درون يك قفس نگهداري مي نماييد در حداقل تعداد باشد.

3- توان جنسي بالا :
براي نيل به اين مهم سعي كنيد در جيره مرغ عشقهاي خود انواع مواد غذايي را گنجانده و از انواع ويتامين ها استفاده نماييد و علاوه بر آن در بين دفعات جفتگيري دوره هاي استراحت را براي مرغ عشقهاي خود مد نظر داشته باشيد (جدا نمودن جفتها و يا برداشتن قفس) البته تعداد و طول اين دوره ها بسته به سن مرغ عشقها و سابقه تخم گذاري آنها متفاوت است :
سن بالا و سابقه طولاني : تعداد دفعات و همچنين زمان استراحت بايد زياد باشد ؛
سن پايين و سابقه كم : تعداد دفعات و همچنين زمان استراحت را مي توان كم نمود.


كنترل تخمها

طريقه تشخيص نطفه دار بودن تخم :

بوسيله يك منبع روشنايي مثل چراغ قوه ، به تخم نور بتابانيد (بايد حدود 4 تا 6 روز از زمان تخمگذاري گذشته باشد_در اين زمان جنين در حال تشكيل به راحتي قابل تشخيص مي باشد) در صورت وجود جنين يك لكه تيره درون تخم مشاهده مي گردد (اگر در اواخر دوران جنيني به تخم حاوي جنين زنده نگاه كنيد قادر به ديدن حركات ظريفي خواهيد بود كه نشان دهنده حيات جنين درون تخم مي باشد) در غير اين صورت (عدم رويت لكه) مي توانيد به هرز بودن تخم يقين داشته باشيد و آن را دور بياندازيد.

تشخيص تخم با جنين مرده :

بعضي از اوقات جنين درون تخم به دلايلي مي ميرد ؛ علل احتمالي آن مي تواند به قرار زير باشد :

** فقدان مواد غذاي حياتي در تخم
** بيماري عفوني
** پيديش فاكتور لتال به دليل هم خوني
** وجود مواد سمي درون خوارك والدين ( پيش از تخمگذاري)
** صدمه فيزيكي و ورود عوامل بيماري زا به درون تخم (اگر تخمي صدمه فيزيكي ناچيزي ديده باشد مي توان ترك را بوسيله لاك ناخن و يا چسب پوشاند هرچند كه احتمال جوجه شدن تخم ، به دليل احتمال ورود عوامل ويروسي ، باكتريايي و ... كاهش مي يابد)
** آلودگي تخم بوسيله مدفوع مادر و يا جوجه هاي بزرگتر

مرگ جنين را به دو صورت مي توان تشخيص داد :

1_عدم رسيدگي به تخم و آلوده شدن تخم با مدفوع ( همانطور كه ذكر گرديد همين آلوده شده بوسيله مدفوع به دليل مختل كردن تبادل رطوبت و اكسيژن با محيط خود مي تواند عامل مرگ جنين باشد) :

به دلايل مختلف ممكن است اين اتقاق رخ دهد از جمله كثيف بودن ذاتي ، بيما بودن (در اين حالت بايد مرغ عشق ماده را از قفس تكثير دور كرد و تخمها را نيز درو ريخت چون احتمال سرايت بيماري به آنها و ايجاد اپيدمي وجود دارد) و يا جوان بودن مرغ عشق ماده ؛ در اين صورت (اگر احتمال مي دهيد كه هنوز جنين درون تخم زنده است) بايد مبادرت به شستشوي تخم ها نماييد ؛ براي اين كار تخمها را در ظرفي حاوي آب گرم (حداكثر 35 تا 40 درجه سانتي گراد) قرار داده و صبر كنيد تا كثافات آن حل شود ، متاسفانه در اين حالت لايه پروتئيني نازك سطح تخم نيز از بين رفته و تخم قابليت تنظيم رطوبت و ممانعت از ورود باكتري ها را از دست ميدهد كه اين امر اغلب منجر به تلف شدن جنين مي گردد به همين دليل بايد معقول بودن شستشوي تخم را مورد سوال قرار داد.

2_تيره شدن غير عادي تخم (اين تيرگي را نبايد با تيرگي تخم در اواخر دوران جنيني اشتباه گرفت بلكه اين امر به دليل فساد تخم حادث مي گردد و براي افراد حرفه اي تشخيص آن بسي سهل و آسان است).