گاوکوسه (به انگلیسی: Bull shark) (کارچارهینوی لوکاس) یا کوسه زامبزی (به انگلیسی: Zambezi shark) (به طور غیر رسمی در آفریقا، زامبی و در نیکاراگوئه، کوسهٔ نیکاراگوئه)، کوسهای است که به طور عادی در سراسر جهان در آبهای گرم و کم عمق، در طول سواحل و در رودخانهها یافت میشود.
گاوکوسه برای طبیعت پرخاشگرش، میل به آبهای گرم و کم عمق و حضور در سیستم آبهای شور و آبهای شیرین شامل مصب رودها و رودها شناخته میشود. گاوکوسهها میتوانند هم در آبهای شور و هم در آبهای شیرین زندگی و تا نقاط دور دست رودخانه سفر کنند. آنها حتی برای سفر تا رودخانه میسیسیپی به عنوان ایلینوی (Illinois) شناخته میشوند، اگرچه در آنجا تعداد خیلی کمی حملات آب شیرین ثبت شده است. احتمالاً گاوکوسهها مسئول اکثر حملات نزدیک ساحل از جمله حمله به گونههای دیگر هستند. برخلاف کوسههای رودخانهای گونهٔ گلایفیس (به انگلیسی: Glyphic)، گاوکوسهها، علیرغم توانایی برای زنده ماندن در زیستگاههای آب شیرین، کوسههای آبهای شیرین نیستند.
پراکندگی و زیستگاه
گاوکوسه به طور عادی در سراسر دنیا در مناطق ساحلی اقیانوسهای گرم، در رودخانهها و دریاچهها و اگر جریانهای رودخانهها به قدر کافی عمیق باشد در آبهای شیرین و آبهای شور آنها پیدا میشوند. گاوکوسهها در عمق ۱۵۰ متری پیدا میشوند، اما معمولاً عمیقتر از ۳۰ متر شنا نمیکند.
در آتلانتیک (به انگلیسی: Atlantic)، گاوکوسه از ماساچوست تا جنوب برزیل و از مراکش تا آنگولا پیدا میشود. در اقیانوس هند، گاوکوسه از آفریقایجنوبی تا کنیا، هند، و ویتنام تا استرالیا یافت میشود. جمعیت گاو کوسهها در تعدادی از رودخانههای بزرگ نیز پیدا میشوند، با بیش از ۵۰۰ گاوکوسه که تصور میشود در رودخانه بریزبن زندگی میکنند. بنا به گزارش اشخاص دیده شدهاست که گاوکوسهها درحال شناکردن در خیابانهای سیل گرفتهٔ بریزبن، استرالیا، کوئینلند، در مدت زمان سیلهای کوئین لند از اواخر ۲۰۱۰ و اوایل ۲۰۱۱ درحال شناکردن بودند. تعدادی از گاوکوسهها در یکی از خیابانهای اصلی گودنا، کوئینلند و مدت کوتاهی بعد از اوج سیلهای ژانویه ۲۰۱۱ رویت شدند. شمار بیشتری هم هنوز در کانالهای ساحل طلایی و همچنین درکوئین لندوجود دارند. یک کوسه بزرگ نیز در کانالهای سکاربرو به دام افتاد.
در اقیانوس آرام این حیوان دریایی از کالیفرنیا تا اکوادور میتواند پیدا شود. گاو کوسه تا ۴۰۰۰ کیلومتری بالای رودخانه آمازون تا ایکوتس در پرو سفر کردهاست. همچنین در آبهای شیرین دریاچه نیکاراگوئه، در رودخانههای گنگ و براهماپورتا در بنگال غربی و اسام در هند شرقی ومجاور بنگلادش زندگی میکند. گاوکوسه میتواند در آبهایی با ترکیب نمک زیاد مانند مصب سنت لوسیا در آفریقای جنوبی زندگیکند. گاو کوسه عموماً در آبهای ساحلی گرم و سیستم آبهای ورودی به دریای مزامبیک و از طرف جنوب، شامل کوازولو ناتال و مُزامبیک فعال است. این گونه تمایل متمایزی برای زندگی در جریان آبهای گرم دارد.
بعد از طوفان کاترینا، خیلی از گاو کوسهها در دریاچه پنچارتین رویت شدند. کوسههایگاوی گاهگاهی به بالای میسیسیپی به دوری بالای رودخانه آلتن و ایلینوی رفتهاند. آنها در رودخانه پتماک در مریلند نیز پیدا شدهاند. یک مسیر دریاچهٔ زمین گلف در کوئین لند، استرالیا خانهٔ تعدادی گاوکوسه است. آنها بر این عقیدهاند که گاو کوسهها به دنبال یک سیل در دهه ۱۹۹۰ در دریاچه گیر افتادهاند. این زمین گلف به تازگی روی این موضوع سرمایهگذاری کردهاست و حالا میزبان مسابقات ماهانهای است که چالش دریاچه کوسه نامیده میشود (به انگلیسی: Shark Lake Challenge).
این کوسه در خلیج فارس هم زندگی میکند و توانایی این را دارد تا درازای اروند رود را شنا کرده و خود را به رودخانهٔ کارون برساند و تنها گونهای از کوسه است که توانایی این کار را دارا میباشد.
ریشهشناسی
اسم گاوکوسه از درشتی هیکل، پهن بودن، پوزه تخت و رفتار پرخواشگرانه و غیرقابل پیشبینی آنها میآید. در کشور هند، گاوکوسهها ممکن است با گونهٔ کوسهای ساندربان (به انگلیسی: Sudarbands) یا کوسهٔ رودخانهٔ گنگ (به انگلیسی: Ganges) اشتباه گرفته شوند. همچنین در آفریقا گاوکوسه معمولًا کوسهٔ رود خانهٔ زامبزی یا فقط زامبی نامیده میشوند. طیف گسترده و گوناگون زیستگاههای آنها منجر به اسمهای محلی زیادی میشود که شامل، کوسهٔ رودخانه گنگ (به انگلیسی: Ganges River shark)، صیاد فیتزروی کریک (به انگلیسی: Fitzroy Creek whaler)، کوسههای ون رویان (به انگلیسی: van Rooyen’s shark)، کوسههای دریاچهٔ نیکاراگوئه، (به انگلیسی: Lake Nicaragua shark)، وال آب شیرین،صیاد بالن خور، صیاد بالن رودخانه سوان، بچه کوسه و کوسه شُول نوز است.
کالبد شناسی و ظاهر
گاوکوسهها حیواناتی بزرگ و نیرومنداند که مادهها از نرهای این گونه بزرگتر هستند. گاوکوسهها تا ۸۱ سانتیمتر در تولد خود میتوانند بزرگ شوند. گاوکوسههای ماده بالغ میانگین ۲/۴ متر طول و معمولاً ۱۳۰ کیلوگرم وزن دارند در حالی که کمی کوچکتر، نرهای بالغ میانگین ۲/۲۵ متر طول و ۹۵ کیلومتر وزن دارند. از آنجایی که بیشترین اندازه معمولاً ۳/۵ متر گزارش شدهاست، رکوردی مشکوک برای نمونه از ماده دقیقاً ۴ متر گزارش شدهاست. حداکثر وزن ثبتشده یک گاوکوسه ۳۱۵ کیلوگرم بودهاست اما ممکناست بزرگتر نیز باشند. گاوکوسهها پهنتر و سنگینتر از بقیه کوسهها با اندازه سنجیدنی هستند. گاوکوسهها در بالا خاکستری (کمر) و در پایین سفیداند (شکم). باله دومی آخر گاوکوسهها کوچکتر از اولی است. همچنین باله دمی گاوکوسهها نیز درازتر و پایینتر از بقیه کوسههااست و دارای پوزهای کوچک هستند، و بین دو باله پشتیشان، هیچ شیاری وجود ندارد.
گاوکوسه دارای نیروی گاز گرفتن، ۶۰۰ کیلو گرم هستند، و بین ماهیهای غضروفی بررسی شده، دارای بیشترین نیرو اند.
بوم شناسی
گاو کوسهها درندهاند و به ندرت برای ترس به دیگر حیوانات حمله میکنند. انسانها بزرگ ترین تهدید این حیوانات اند. کوسههای بزرگتر نظیر کوسه ببریو کوسههای بزرگ سفید ممکن است به آنها حملهور شوند. داستانهای مستندی در ارتباط با کرکودیلهای آب شور در حال قربانی کردن گاو کوسههای جوان در رودخانه ها و مصبهای استرالیای شمالی نیز وجود دارد.
گاو کوسه وضعیت بقا طبقهبندی علمی فرمانرو: حیوانات شاخه: طنابداران
منبع:ویکی پدیا