آرکئوپتریکس، یا نیاپرنده / Archaeopteryx





فرمانرو : جانوران
شاخه : طنابداران
رده: پرندگان
راسته : کهن بال سانان
تیره: کهن بالان



آرکئوپتریکس، یا نیاپرنده (به انگلیسی: Archaeopteryx) (به معنای بالدار قدیمی)، دایناسوری گوشتخوار از دورهٔ ژوراسیک می باشد. این دایناسور از نیاکان پرندگان به شمار می رود که حدود ۱۵۰ تا ۱۵۵ میلیون سال قبل در دوره ژوراسیک در مجمع الجزایری در دریای گرمسیری کم عمق در جنوب آلمان زمانی که اروپا خیلی نزدیک به استوا بوده است، می زیسته است. اندازه و شکل آرکئوپتریکس مثل زاغی اروپایی است که میتوانسته تا ۵/. متر در طول رشد کند. با وجود این که آن ها اندازهٔ کوچک، بالهای وسیع و توانایی برای پرواز داشتند، آرکئوپتریکس نسبت به پرندگان امروزی اشتراکات بیشتری با دایناسورهای دَدپا کوچک داشتند، بخصوص ویژگی های بعدی را با دینونیکوسور درومااوساروس و ترودونتیدس به اشتراک گذاشتند، آرواره ها با دندان های تیز، سه انگشت با چنگال ها، یک دم استخوانی بلند، انگشتان پای دوم (چنگال کشنده)، پرها و ویژگی های اسکلتی مختلف.
آرکئوپتریکس از کلمه یونانی |ἀρχαῖος به معنی باستانی و کلمه یونانی |πτέρυξ به معنای بالدار گرفته شده و به معنای کهن بال است. این پرنده گاه با نام آلمانی Urvogel (نیا-پرنده) نیز نامیده می شود.
آرکئوپتریکس، در سال ۱۸۶۱ در بندر باواريا كشف شد ، و پس از فقط ۲ سال چارلز داروین تحقیقاتش را روی گونه اصلی منتشر کرد و یک بخشی از مدرک کلیدی بحث در مورد تکامل شد. در طی سال ها، بیشتر از نه سنگواره از آرکئوپتریکس بدست آمده است.


منبع : ویکی پدیا