نژادهای اهلی کبوتر:
نژادهای کبوتر بسیار متنوع ومتفاوت هستند در زیر برخی از معروف*ترین نژادهای کبوتر ذکر شده*اند:
۱. کبوتر شاهی King Pigeon :
نژادی آمریکایی است که از آن گونه*هایی به رنگ*های سفید، نقره*ای، آبی تیره، سرخ وزرد وجود دارد. معمول*ترین آن*ها گونه سفید است. گونه سفید در آمریکا از تلاقی سفید رومی، سفید مالت Maltese وسفید دوشس Duches به وجود آمده*است. گونه نقره*ای نیز از تلاقی دوشس وموندین به وجود آمده وجثه*ای بزرگ تر وحالتی آرام تر از سفید دارد. وزن کبوتر نر بالغ در حدود ۹۰۰ گرم وکبوتر ماده بالغ در حدود ۷۵۰ گرم ووزن هر جفت جوجه بین ۹۰۰ تا ۱۳۵۰ گرم است. این نژاده سالیانه ۸ تا ۱۵ جفت جوجه می*دهد. کبوترهای این نژاد از کالبدی کشیده ومستقیم ودم افقی برخوردارند. استحکام بال*ها بسیار زیاد است واندام محکم بوده، سینه عریض می*باشد، گردن ستبر وشکیل بوده، جمجمه گرد وبزرگ می*باشد وسر به رنگ سفید ومخطط است. در سال ۱۹۴۰ در آمریکا گونه*ای از این نژاد به نام کبوتر « شاهی شناسا» پرورش داده شد. از محسنات این گونه توانایی شناختن دو جنس نر وماده آن از یکدیگر می*باشد، که به علت تفاوت رنگ پرها در دو جنس امکان پذیر می*گردد.
۲. کبوتر گاینت هومر Giaint Homer Pigeon :
این نژاد از بهترین نژادهای گوشتی کبوتر است. وزن کبوتر نر بالغ در حدود ۹۰۰ گرم وکبوتر ماده بالغ تقریباً ۷۰۰ گرم ووزن هر جفت جوجه ۴۰۰ تا ۶۰۰ گرم است. این نژاد سالی ۸ تا ۱۲ جفت جوجه می*دهد. تنوع رنگ زیادی دارد ومتداول*ترین رنگ مربوط به گونه*ای است که رنگ سر، دم ودو طرف بال*ها آبی تیره وباقی اجزای بدن، سفید است، این نژاد خیلی به نژاد چاهی شبیه*است، سرش بدون پر وپاهایش نیز بدون پر است. این نژاد دو خاصیت ممتاز دارد : یکی آن که از جمله بارورترین وپر نسل*ترین کبوترها به شمار می*رود ودیگر این که برای تغذیه انسان گوشت مناسب ولذیذی دارد.
۳. کبوتر رنت Rant Pigeon :
این نژاد سنگین وزن*ترین کبوتر است، وزن پرنده بالغ آن در حدود ۵/۱ کیلوگرم است ورنگ*های متفاوتی دارد که بیشتر به رنگ سفید است. این نژاد سالیانه ۴ تا ۶ جفت جوجه می*دهد ووزن هر جفت جوجه آن ۵/۱ تا ۲ کیلوگرم است. این نژاد از بدنی کشیده وسینه*ای عمیق برخوردار است.
۴. کبوتر کارنیه Carneau Pigeon :
کبوترهای کارنیه از کبوترهای جنوب بلژیک وشمال فرانسه به وجود آمده ودر اوایل قرن بیستم در آمریکا بر روی آن*ها کار شده*است. این نژاد دو رنگ سرخ وسفید دارد ورنگ سرخ آن فراوانی بیشتری دارد. سر پرنده وپاهایش بدون پر است. وزن کبوتر نر بالغ حدود ۷۰۰ گرم و کبوتر ماده بالغ حدود ۶۰۰ گرم است. این نژاد سالیانه ۶ تا ۱۲ جفت جوجه می*دهد ووزن هر جفت جوجه حدود ۹۵۰ تا ۱۰۰۰ گرم است. این نژاد از لحاظ جثه به طور محسوسی از نژاد شاهی کوچک تر است. رنگ گونه*های قرمز آن تقریباً به رنگ شاه بلوط وبسیار زیباست.
۵. کبوتر موندن Mondaine Pigeon
این ن:ژاد دو تیره دارد، تیره سوئیسی که سفید رنگ با سری بدون پر است وتیره فرانسوی با رنگ*های مختلف نظیر سرخ، سفید، زرد، سیاه، آبی تیره ونقره*ای که با وجود کاکلی بر روی سر مشخص می*شود. نژاد موندن شبیه مرغ است ووزن پرنده در حدود ۱ تا ۵/۱ کیلوگرم است وسالیانه ۶ تا ۱۲ جفت جوجه می*دهد و وزن یک جفت جوجه آن ۱۲۵۰ گرم است. پاهای این نژاد پرهای انبوهی دارد. این نژاد تنومند بوده، دم پرنده پایین افتاده ومعمولاً به رنگ سفید می*باشد.
۶. کبوتر چین دار شرقی Oriental Frills Pigeon
مهم*ترین مشخصه این نژاد منقار کوتاه آن است که به آن شکلی زیبا می*دهد ودر انواع اصیل معمولاً منقار پرنده کوتاه وپهن است. منشاء این نژاد سرزمین خاورمیانه ومخصوصاً مصر می*باشد. نژاد اصیل آن چشم*های درشت با پلکی سفید رنگ دارد وبر روی سینه کاکلی نیم دایره*ای به صورت کروات دارد وبر روی پاها پرهای کوچکی دارد واگر از گوشه به آن نگاه شود، چشم*ها وپاها در یک راستا دیده می*شوند. شکل سرپرنده، چیزی بین کروی وبیضی شکل است ورنگ حدقه چشم آن پرتقالی است که این حالت در پرندگانی که سر سفید دارند، تیره رنگ می*باشد. این پرنده به شدت با ادمی انس والفت می*گیرد واز او نمی*ترسد. با غرور می*ایستد وتحمل خوبی دارد واز جهت پرواز وحرکت نیرومند است وبه خوبی زاد وولد می*کند وبرخی از پرورش دهندگان معتقدند که پرورش آن با دیگر کبوترها متفاوت است اما حقیقت این است که پرورش آن با سایر انواع پرندگان زینتی تفاوتی ندارد وفقط باید توجه داشت که مانند تمامی انواع پرندگان زینتی بهتر است که تخم این نوع پرنده را در زیر پرندگان معمولی قرار داد واز آن*ها جوجه گرفت، زیرا که پرندگان زینتی اصولاً قادر به نگهداری از تخم وجوجه آوری نیستند. قیمت آن در بازار متفاوت است ولی معمولاً نژادهای خالص آن بسیار گران قیمت می*باشند.
اصل این نژاد به سه جا نسبت داده می*شود که این سه مکان عبارتند از :شهر صنعا در یمن، شهر مکه وکشور مصر، وبیشتر به نظر می*رسدکه اصل آن از شهر صنعای یمن بوده واز آن جا به مکه ومصر برده شده*است. این نژاد از آواز بسیار خوب ودلنسینی برخوردار است که با آواز سایر کبوترهامتفاوت است.جثه*ای کوچک دارد وتا حدودی شبیه کبوتر معمولی است، در هنگام ایستادن دو بال از دو طرف بدن پرنده آویزان می*شود وچشمانش کاملاً مشکی است وغالباً بر روی پنجه*های پا راه می*رود ودر هنگام آواز خواندن بدنش به لزره در می*آید. پاها کوتاه وکوچک است، نژاد خالص آن کاکل ندارد وپاپر نیست. هرچند که اخیراً انواع کاکل دار وپاپر آن نیز تولید شده*اند. رنگ آم معمولاً سیاه وسفید است وبه رنگ*های دیگری نظیر سرمه*ای وسرخ نیز دیده شده*است، این نزاد نمی*تواند به خوبی از تخم*ها مراقبت نماید واز جهت زاد وولد چندان مرغوب نیست وبهتر است که آن را به صورت انفرادی در قفس نگهداری کرد. مدت آواز خوانی پرنده طولانی است وبه همین علت برخی از پرورش دهندگان به علت سر وصدای زیاد، میل چندانی به پرورش آن ندارند.
۸. کبوتر بخارا (جارچی) Trumpeter
این نژاد از زیباترین انواع کبوتر بوده واز گران قیمت*ترین گونه*های کبوتر به شمار می*رود وپرورش دهندگان کبوترهای زینتی وعلاقمندان به شرکت در نمایشگاه*ها، در بین پرندگان خود حتماً از این نوع پرنده نگهداری می*کنند. کبوتر بخارا پرهای انبوهی دارد که در همه جهت پر پشت می*باشند وگونه*های خالص آن حجیم با پرهای انبوهی بر روی سرها وپا می*باشند. زاد وولد چندانی ندارد وتوجه کافی به جوجه*های خود مبذول نمی*کند وپرورش دهندگان با چیدن پرهای اطراف چشم وقسمتی از پرهای پا واطراف مخرج پرنده، تلاش می*کنند تا میزان نرینه گی کبوترهای نر را افزایش دهند، اما با این همه بهتر است که تخم*های بارور این پرنده را در زیر پرندگان دیگری که به نگهداری جوجه*ها اهمیت می*دهند، گذاشت تا جوجه*ها قوی ونیرومند بار بیایند، بویژه این که جوجه*های این نژاد از کوچکی دارای پرهای انبوه می*باشند وبدیهی است که این میزان پر نیاز به خونرسانی وتغذیه مناسب دارد. گونه*های متفاوتی از این نژاد پدید آمده*است به گونه*ای که در برخی*ها کاکل رشد فراوانی یافته*است ودر برخی دیگر نیز کاکل رشد چندانی ندارد وبرخی جثه متوسط وبرخی جثه بزرگی دارند. اما آن چه کبوتر بخارای اصیل را متمایز می*سازد، این است که گردن آن به سوی جلو وپایین متمایل است وبر پس سر پرنده کاکل وجود دارد وپاها در مقایسه با سایر گونه*ها بزرگ تر اند. این پرنده می*تواند پرهای کاکل خود را سیخ نگه دارد. رنگ*های متفاوتی دارد وبیشتر به رنگ سیاه وسفید وسرخ وزرد دیده می*شود.
۹. کبوتر یعقوبی Jacobin Pigeon
کبوتر بسیار زیبایی است که به رنگ*های مختلف دیده می*شود ودورتا دور سر آن را پرهای انبوهی فرا می*گیرد که از پس سر کبوتر شروع شده وبه جلوی گردن آن ادامه می*یابد. از عیوب این نژاد عدم نگهداری از تخم وعدم پرستاری از جوجه*ها است. میزان پرهای نرم اطراف سر وگردن پرنده گاهی آن قدر زیاد وانبوه*است که چیزی از سر پرنده، چشم*ها ومنقار آن دیده نمی*شود وبه همین علت برخی از پرورش دهندگان اقدام به چیدن پرهای مزاحم می*کنند تا پرنده بتواند به خوبی ببیند. در نژاد اصیل پرهای دور گردن مانند طوقی انبوه دورتادور گردن را فرا می*گیرد. معمولاً پرهای دم وبال*ها سفید رنگ بوده وباقی اجزای بدن به رنگ*های متفاوتی نظیر: سرخ وسیاه وزرد وسرمه*ای می*باشد. آخرین پر بال بلند وطولانی است به طوری تا دم رسیده وگاهی ازآن نیز فراتر می*رود. منشأ این نژاد هندوستان است. نوع دیگری از این نژاد که اصالت کمتری دارند، پرهای دورتادور گردن وسر کمتر بوده ودر اطراف پیشانی وچشم پرها رشد نمی*کند. چشم*های آن مروارید مانند است. این نژاد به جوجه*های خود توجه کافی مبذول می*کند وبر خلاف نژاد اصیل از سرعت خوبی در پرواز برخوردار است. منشأ این نوع کبوتر نیز وسط وشمال قاره اروپا وکشورهایی نظیر اتریش، هلند وبلژیک است. قیمت کبوترهای اصیل بسیار گران است اما کبوترهای غیر اصیل قیمت*های متفاوتی دارند.
۱۰. کبوتر دمنده Pouter Pigeon
کبوتر دمنده یکی از قدیمی*ترین انواع کبوترهای زینتی است که تاریخ پیدایش آن به سال ۱۷۳۵ میلادی باز می*گردد. این کبوتر همچنین به نام کبوتر انگلیسی نیز معروف است زیرا که اولین بار در انگلستان ظاهر شد وپرورش دهندگان انگلیسی با آمیزش دادن گونه*های مختلفی از کبوتر، این نژاد را به وجود آوردند. این کبوتر می*تواند به صورت شگفت انگیزی در سینه وگردن وسر خود بدمد وبه همین علت به آن دمنده می*گویند ودر اثر نفخ این منطقه قد وقواره کبوتر بزرگ تر به نظر می*رسد. بدن این گونه کبوتر کشیده ولاغر است واز جهت نگهداری از تخم*ها وجوجه*ها بسیار خوب است. منشأ آن شمال اروپا، انگلستان، بلژیک وآلمان است وآب وهوای سرد ومعتدل برای پرورش آن مناسب است، اما در آب وهوای گرم بدن کبوتر ضعیف شده وبه بیماری*های مختلف مبتلا می*گردد. قیمت برخی از انواع آن بسیار گران است بویژه اگر چینه دان بزرگ ویا رنگ آن نادر وکمیاب باشد.
۱۱. کبوتر میگسار Tippler Pigeon
این نژاد یکی از معروف*ترین کبوترهای تیز پرواز است که می*تواند به مدت ده ساعت مستمر پرواز کند ودر آسمان آن قدر بالا برود که دیگر با چشم غیر مسلح دیده نشود. معمولاً رنگ بدن آن سفید رنگ وبرخی اجزای بدن آن خاکستری رنگ وچشمان آن مرواریدی است وبرخی نیز چشم*های سیاه دارند که از ارزش کمتری برخوردارند وقدرت پرواز کمتری دارند. منشأ این نژاد پاکستان است. انگلیسی*ها قبل از استقلال هند وپاکستان تعداد زیادی از این پرنده را به انگلیس بردند واز آن جا به اروپا برده شد وباعث شگفتی بسیاری از پرورش دهندگان شد وتا امروزه نیز از ارزش خاصی بین پرورش دهندگان کبوترهای مسابقه به شمار می*رود. نژاد خالص «تپلر» اندامی کوچک ووزنی سبک دارد که رنگ بدن کبوتر سفید ورنگ بال*ها خاکستری است وچشم*ها مرواریدی است. «تپلر»گونه*های مختلفی دارد، اما قدرت وتوانایی هیچ کدام از این گونه*ها به اندازه گونه اصلی نمی*باشد. آموزش این نوع کبوتر بر اوج گیری در آسمان نیازمند آموزش طولانی ومشخصی می*باشد وبسیاری از پرورش دهندگان این نوع کبوتر در انگلستان وکانادا به شدت با یکدیگر رقابت می*نمایند تا بتوانند رکوردهای جدیدی در زمینه اوج گیری برای مدت*های طولانی که گاهی به ۲۲ ساعت می*رسد را بشکنند. ودر این رکورد گیری*ها، اوج گیری وپرواز مستمر دو شرط اساسی به شمار می*روند. گونه*ای از این نژاد دیده شده که در اثنای پرواز اقدام به معلق زدن به سوی عقب می*نماید، که این گونه از کبوترها برای مسابقات اوج گیری مناسب نیستند زیرا که معلق زدن باعث خستگی کبوتر شده وکبوتر نمی*تواند برای ساعات پی در پی درآسمان اوج بگیرد. کبوتر«تپلر» به صورت تدریجی ودایره وار اوج می*گیرد که مرکز دایره پرواز کبوتر، محل سکونت او می*باشد وآن قدر بالا می*رود که دیدن آن درآسمان دشوار می*شود ودر هتگام فرودآمدن نیز از همین روش استفاده می*کند، منتهی دایره*های فرودی کبوتر کوتاه تر هستند. کبوتر «تپلر» دو بال قوی ونیرومند دارد که ابزاری مناسبی برای اوج گیری به شمار می*روند ومعمولاً کبوترهایی که تند تند بال می*زنند نمی*توانند برای مدت طولانی ومستمر پرواز کنند، که این حالت در تپلر دیده نمی*شود. سبکی وزن کبوتر «تپلر» یکی دیگر از عواملی است که باعث می*شود که پرنده ساعت*های طولانی بدون خستگی درآسمان پرواز کند.
منبع : ویکیپیدیا