● ویروس دیستمپر در سگها

دیسمپر یک ویروس چندگانه شایع در میان سگها است. ویروس دیستمپر باعث ایجاد یک بیماری بسیار شدید و مسری در بسیاری از گونه های حیوانات می شود و در بیش از نیمی از حیوانات درگیر باعث تلفات می شود. ویروس دیستمپر اغلب از راه ترشحات تنفسی منتقل می شود.در تماس بودن با ادرار و مدفوع حیوان مبتلا نیز موجب انتقال این ویروس می شود. این بیماری بیشترین و کشنده ترین بیماری در بین سگها در نیمه قرن بیستم بوده است. اولین واکسن علیه این بیماری در سال ۱۹۴۰ میلادی کشف شد و در سال ۱۹۶۰ میلادی برای اولین بار از ویروس زنده و ضعیف شده جهت ساختن واکسن استفاده کردند.
▪ علت:

این ویروس به سرعت در اثر نور آفتاب ، حرارت و مواد ضد ویروسی از بین می رود. این ویروس با حمله به گلبولهای سفید و تأثیر گذاشتن بر روی سیستم لمفافی باعث ازپا افتاده حیوان می شود. در سرما بخوبی دوام می آورد و اکثراً در فصول پاییز و زمستان پدیدار می شود.
▪ میزبان بیماری:

ویروس دیستمپر در تمامی جهان مشاهده می شود. غالباً توله های ۳ تا ۶ ماه را درگیر می کند و بیشترین آمار مرگ و میر را می دهد. اما سگهای مسن تر که واکسیناسیون نشده اند نیز در خطر ابتلا هستند. در سگهای مسن تر اغلب موارد خفیف تر رخ می دهد. این ویروس سایر حیوانات از دسته سگ سانان را نیز مانند راکون ها ، پانداهای قرمز ، راسوها و گورکن ها درگیر می کند. اخیراً شناسایی شده که این ویروس در بدن گربه سانان بزرگ جثه مانند شیر نیز نوسعه داده می شود. گرازهای وحشی نیز این بیناری دیده می شود. گزارش شده که این ویروس می تواند در بدن انسان نیز بدون هیچ علامت و بیماری دوام بیاورد. این بیماری در گربه ها وجود ندارد. اما ویروس مشابه آن به نام پانلوکوپنیا (Panleukopenia) در گربه ها دیده می شود.

▪ جریان انتقال بیماری:
ویروس دیستمپر به سرعت از طریق ذرات دفع شده در عطسه و سرفه انتقال می یابد و بعد غدد لمفافی را تحت تأثیر قرار می دهد. در مدت ۲ تا ۵ روز کل بدن گرفتار می شود و در روز ۶ تا ۹ ویروس در خون دیده می شود. سیستم تنفسی ، گوارشی و در آخر سیستم عصبی حیوان را درگیر می کند. این بیماری غالباً در توله های مسن تر که مدت پادتن مادری در بدن آنها به اتمام رسیده ، دیده می شود. ویروس همه سیستم بدن را درگیر م یکند. یک هفه بعد از ابتلا به بیماری ریزش موی شدید شروع می شود. این ویروس بیرون از بدن میزبان در محیط به سرعت از بین می رود و در عرض ۳ الی ۶ روز از شروعش ، علائمش ظاهر می شود. در روز هفتم تب و افسردگی شدید در حیوان ظاهر می شود. اگر حیوان حدود ۲ هفته دوام بیاورد ، کم کم بدن آنتی ویروسی بر علیه این بیماری تشکیل می دهد و احتمال زنده ماندن بیشتر وجود دارد. از دیگر علائم آن چرک در اطراف چشم ، بی اشتهایی و پوسته پوسته شده کف پاها می باشد. دیستمپر بیماری هزار چهره است و در هر حیوان به یک نوع ظاهر می شود. حتی ممکن است در سگهای مسن بسیار خفیف باشد و علائمش روئیت نشود. درسگهای مبتلا اکثراً حمله به سیستم عصبی موجب مرگ می وشد. کم شدن آب بدن ، بی اشتهایی و اسهال از دیگر علائم دیستمپر است. تلو تلو خوردن و عطسه های شدید علائم انتقال این ویروس به سیستم عصبی است. بعضی سگها در اثر حمله ویروس به شبکه چشم نابینا می شوند. برخی دچار مشکل در را رفتن می شند. پوسته پوسته شدن و خشکی بینی نیز دیگر علائم است. بدن حیوان درگیر بعد از روز دهم شروع به تولید آنتی بادی و مبازه با این ویروس می کند و حیوانی که مقاوم بادش و دوام بیاورد برای سالها حتی تا آخر عمر نسبت به این بیماری مقاوم می شود.
▪ درمان:

متأسفانه هیچ دارویی بر علیه بیماری دیستمپر وجود ندارد. این ویروس تمامی سطوح ریه ها و امعاء و روده را تحت تأثیر قرار می دهد. داروهایی برای کاهش اسهال در حیوان تجویز می شود. کمبود آب بدن که به دنبال آسهال به وجود می آید را می توان توسط سرم های وریدی تا حدی کنترل نمود. همچنین می توان از ویتامینهای تزریقی و سرم های غذایی برای سگهای ضعیف شده که توانایی خوردن غذا را ندارند ، استفاده نمود.

▪ پیشگیری و کنترل بیماری:

بهترین راه پیشگیری ، واکسیناسیون می باشد. امروزه واکسن های بسیار خوبی از ویروس زنده ضعیف شده دیستمپر تهیه می شود که ماندگاری طولانی دارند. واکسیناسیون توله ها نباید خیلی زود انجام شود. بهترین زمان برای این کار زمانی است که مدت پادتن جذب شده توسط آغور (شیر مادر) به اتمام رسد (۱۰-۶ هفتگی). ویروس دیستمپر هم خانواده ویروسی است که در انسان موجب بیماری سرخک می شود.

▪ زمان واکسیناسیون:

سگی که از این بیماری جان سالم بدر برد تا آخر عمر نسبت به دیستمپر مصون می ماند. معمولاً توله ها را باید در سن ۷-۶ هفتگی واکسیناسیون کرد (واکسنی که از ترکیب ویروس زنده ضعیف شده دیستمپر و سرخک بوجود می آید).

▪ راههای دیگر کنترل بیماری:

باید سگهای مبتلا را کاملاً از سایرین جدا نگهداری کرد و محیط را با مایع سفید کننده (وایتکس) به نسبت ۱ به ۲۰ ضد عفونی کرد. سالها پیش نظریه عمومی براین بود که ویروس دیستمپر می تواند انسان را نیز درگیر نماید. اما تحقیقات طی ۱۵ سال گذشته کاملاً این نظریه اشتباه را رد نمود.