بامیه (گرمبو) okra / gumbo

[Mr.wish]

نام علمی: Hibiscus esculentus

اصل بامیه از آسیا و یا آفریقا می باشد و شاید از هر دو قاره باشد. قدمت این گیاه زیاد نیست مصریها در قرن 12 یا 13 میلادی این گیاه را می کاشته اند در اروپای شرقی در اطراف دریای مدیترانه بیش از سایر نقاط از این سبزی مصرف می شود. در ترکیه بامیه را خشک کرده برای مصرف زمستان ذخیره می کنند.
بامیه گیاهی است گرمسیری و در نقاط سرد کم رشد و کم محصول می شود. گیاه دارای ساقه راست، پوشیده از تار و ارتفاع 5/. تا 1 متر ( گاهی 2 متر) می باشد. برگهائی به شکل قلب تخم فرعی مرکب از 5-3 لوب و گلهایی منفرد درکناره برگها دارد. رنگ گلبرگهای آن زرد ولی در قسمت وسط قرمز رنگ می باشد.
میوه هرمی شکل، دراز و محتوی دانه های پوشیده از تار دارد.

آب وهوا:

بامیه گیاه فصل گرم است و مقاومت هوای خنک و یخبندان ندارد. در نقاطی که دوره رشد کوتاه بوده و شبهای آن نسبتاً سرد می باشد بخوبی رشد نمی کند و میوه خوبی نمی دهد .
بنابراین آنرا در اول فصل نمی کارند. همچنین در آخر فصل تابستان که روزها کوتاه بوده و شبها سرد باشد میزان محصول آن کاملاًَ پائین می آید. بامیه تحمل رطوبت را ندارد. دمای مناسب برای رشد بوته آن بین 21 تا30 درجه سانتی گراد می باشد. در طول مدت رشد دما نباید از 18 درجه سانتی گراد کمتر و از 35 درجه سانتی گراد بیشتر باشد.

خاک:

برای بامیه خاکهای عمیق و حاصلخیز مناسب است تقریباً در هر خاکی رشد می کند و محصول می دهد. اگر خاک کمی اسیدی یا خنثی باشد برای گیاه مناسب است بهترین PH بین 6 تا 7 می باشد.
کود: هرچند، بامیه طالب ازت زیاد است ولی در اراضی قوی و حاصلخیز احتیاج به کود اضافی ندارد. در اراضی ضعیف و شنی در صورتیکه از کود دامی استفاده نشود باید کود شیمیایی به فرمول نسبی 5-10-5 به مقدار 500 کیلو تا 1 تن در هکتار به محصول داد.

کاشت

این گیاه به سرما حساس است لذا بعد از گرم شدن هوا آنرا کشت می کنند.
این گیاه را مستقیماً در زمین اصلی می کارند زیرا نسبت به نشا کاری مقاومت ندارد. چنانچه بوته آن با خاک خارج شود و بعد از کاشت مراقبتهای زراعی از قبیل تأمین سایه برای بوته های نشاء شده انجام گیرد ممکنست بوته نشاء کاری را نیز تحمل کند. بذر بامیه در ردیفهایی که 120 تا 150 سانتی متر ازیکدیگر فاصله دارند کاشته می شوند. فاصله دو بوته روی ردیفهای کشت بین 30 تا 90 سانتی متر متغیر است که آن به پاکوتاه و پا بلند بودن بوته بستگی دارد. بذور در عمق 1 تا 5/1 سانتی متری خاک قرار می گیرند.
بذور بامیه بخوبی و به راحتی جوانه نمی زنند لذا تعداد بذر بیشتری در فاصله کمتری کاشته می شوند سپس بوته های اضافی تنک می شوند. چنانچه بذور و به مدت 24 ساعت در آب خیس شوند به جوانه زدن آنها کمک می کند. به منظور سریعتر و بهتر سبز شدن آنها ممکنست دیواره سخت بذر به وسیله اسید سولفوریک نرم شود.

داشت

سله شکنی و مبارزه با علفهای هرز از کارهای اصلی و اساسی مزرعه بامیه است هوای گرم و خشک و طولانی مناسب رشد این گیاه است ولی آن احتیاج به آبیاری زیاد وعمیق دارد.
قارچ فوزاریوم ممکنست به گیاه حمله کند بعضی از حشرات مانند شته می توانند بوته بامیه را مورد حمله قرار دهند.
شته ها می توانند ناقل ویروسها هم باشند.

برداشت

در بامیه برداشت میوه مرتب انجام می گیرد. غلافهای محتوی بذر قسمت خوراکی آنرا تشکیل می دهند. توصیه می شود برداشت میوه هر روز انجام شود.
چنانچه میوه خم شود و دراین صورت شکاف بردارد زمان برداشت آن فرا رسیده است. اگر میوه فقط خم شود و شکافته نگردد از موقع برداشت آن گذشته است. که در این صورت غلافها چوبی شده از کیفیت آنها کاسته می گردد. هنگام برداشت طول میوه بین 5 تا 7 سانتی متر متغیر است. از ظهور گل تا برداشت میوه بین 4 تا 6 روز طول می کشد.