نام علمی : mesalina brevirostris
نام انگلیسی: short nosed desert lizard
نام فارسی: سوسمار بیابانی پوزه کوتاه


مشخصات : سپر پس سری کوچک یا وجود ندارد و در تماس با سپر آهیانه ای میانی نیست ، سپرهای شفاف پلک پایین با حاشیه سیاه نیستند . پلاک های شکمی معمو لا در 12 (بندرت 10 یا 14 ) ردیف طولی مستقیم ، 3 فلس بینی که از پایین در تماس با سپر پوزه ای و اولیم فلس لب بالا ، یقه خمیده یا زاویه دار و آزاد ، سر بشدت فشرده نیست اندازه ان 5/1 یا بیشتر از 5/1 برابر پهناست ، در زیر گونه M.b.brevirostris 34 تا 50 فلس پشتی در یک ردیف عرضی در ناحیه میانی پشت . 19 تا 28 صفحه در زیر انگشت چهارم ،درزیر گونه M.bfieldi 30 تا 39 ( معمولا 33 تا 35 ) فلس پشتی در یک ردیف عرضی در ناحیه میانی پشتی ، 16 تا 20 صفحه در زیر انگشت چهارم .

رنگ امیزی : سطح پشتی خاکستری یا قهوه ای مایل به خاکستری ، ناحیه شکمی سفید ، در زیر گونه M.b.brevirostris با تعدادی از لکه های چشمی مایل به سفید بزرگ با حاشیه سیاه ، طرح رنگ آمیزی متنوع ، گاهی با نقاط کوچک قهوه ای تیره که بزرگتر از تقاط پهلویی هستند .کناره های دم با نقاط تیره ، در زیر گونه M.b.fieldi لکه های چشمی روشن روی پشت در ردیف های طولی کم و بیش منظم مرتب شده اند . برخی از حاشیه های تیره باهم تلاقی یافته و نوار های عرضی
تیره را تشکیل می دهند، طرح روی دم بتدریج به نیم حلقه های تیره و روشن متناوب تغییر می کند .

زیستگاه: نواحی بیابانی ، نیمه بیابانی و ساحلی خشک؛ شنزار ها ، زمین های نمکی ، در دشت های هموار یا تپه ای، سواحل ماسه ای با پوشش گیاهی پست واندک

عادات و رفتار : روز فعالند ، در زیر شن و ماسه و یا در زیر سنگ ها و در حفره ها مخفی می شوند . از بند پایان مختلف نظیر مورچه ها ، زنبور ها ، قاب بالان ، راست بالان ، لارو حشرات ، عنکبوت ها و عقرب ها تغزیه می کنند و معمولا اواخر پاییز خواب زمستانی شروع و اسفند ماه پایان میاید . در اوایل پاییز و یا اوایل بهار جفت گیری می کنند . و در اسفند و فروردین و یا خرداد و تیر تخمگداری می کنند .

پراکندگی جهانی : پاکستان ، ایران، عراق،سوریه، اردن، عربستان، کویت، امارات متحده .

اندازه : نوک پوزه تا مخرج 56 میلیمتر دم 102 میلیمتر.

ملاحظات : محل نمونه تیپیک زیر گونه M.b.brevirostris از ایران ، جزیره تنب بزرگ واقع در استان هرمزگان می باشد . محل نمونه تیپیک زیر گونه M.b.fieldi از ایران ماهور برنجی ، حدود 30 کیلومتری شرق دزفول واقع در استان خوزستان می باشد .



منبع:irandeserts