فنچ پرنده ای کوچک و پر سر و صدا
پرنده ای از جنس سهره می باشد که برخی از گونه های آن نظیر فنچ راه راه بومی استرالیا می باشد و برخی گونه های دیگر در مناطق وسیعی از اروپا پراکنده اند. همچنین گونه هایی دیگری از این پرنده را می توان در اندونزی و تیمور شرقی به صورت بومی و در آمریکا، پرتغال و پورتوریکو به صورت رها سازی شده یافت. این پرنده در دشت های باز با درخت و درختچه های پراکنده زیست می کند. اما با مزاحمت های انسان نیز کنار آمده و حتی در جاهایی که زیستگاهشان از بین می رود و جای آن را ساخته های دست بشر می گیرد نیز به زندگی ادامه می دهد. این پرنده شامل انواع گوناگونی است که توسط محققین ژنتیک یا تکثیر آن توسط دوستداران این حیوان به وجود آمده اند. عمر این پرنده به عوامل محیطی و ژنتیکی آن بسیار وابسته است. فنچ ها معمولا پنج تا ده سال عمر می کنند، و برخی معتقدند که تا یازده سال هم زنده می مانند.
فنچ ها ارزان قیمت بوده و برخی از نژادهای کمیاب آن کمی گران تر از بقیه به فروش می رسند، به همین علت تهیه چند قطعه فنچ برای نگهداری در منزل کاری بسیار ساده و آسان است. معمولا فنچ ها را از قاره آفریقا، استرالیا و آسیا تهیه می کنند.
فنچ ها پرندگان حساسی هستند و باید آن ها را از دود سیگار و یا بوهای تند آشپزخانه و یا مواد ضد عفونی کننده قوی محافظت کرد. زیرا که این بوهای تند می تواند باعث مرگ و میر پرنده شود. فنچ ها نسبت به صحبت کردن و یا سوت زدن آدمی عکس العمل نشان داده و از این کار خوشحال می شوند، اما متاسفانه قدرت تقلید صدا را ندارند.
تاریخچه پرورش فنچ
از سال 1478 میلادی که جزایر قناری به تصرف اسپانیایی ها درآمد، تعداد زیادی از فنچ یا سهره های وحشی و همچنین تعدادی قناری از آن جا به اسپانیا آورده شد و چون این پرندگان آوای دلنشینی داشتند به تدریج اسپانیایی ها به پرورش این گونه پرندگان در منازل علاقمند شدند و چندی نگذشت که تکثیر انبوه این گونه پرندگان توسط برخی از پزوزش دهندگان اسپانیایی آغاز گردید و سپس برای فروش به سایر کشورهای اروپایی صادر گردید. اما پرورش فنچ از دیرباز در کشورهای مختلفی نظیر هندوستان، ایران و چین رواج داشته است و در ادبیات فارسی کهن، نام (( سهره)) به وفور دیده می شود.
انواع فنچ
فنچ راه راه ، فنچ طوطی وار آبی رخ، فنچ بنگالی، فنچ نواری، فنچ جاوه، فنچ بلوطی، فنچ چاشنی، فنچ مونیای سر سفید، فنچ مونیای ملوکانف، فنچ آوازه خوان، فنچ کشیش آفریقایی، فنچ سرخ زیبا.
آواز و صداها
این پرنده ها بسیار پر سر و صدا هستند. صدای آن ها می تواند یک بییپ یا مییپ بلند باشد و در واقع صدای آن ها تعداد کمی از این نوع صدا است. ریتم آواز در نرها پیچیده تر است، و آواز هر نر متفاوت است هر چند که پرنده ها صدایشان با دیگر اعضای خانواده شان یکسانی هایی دارد و همه فنچ ها در یک چهارچوب خاص و یک ریتم خاصی آواز می خوانند. فنچ نر صدایش را با اختلافی کم به پسرش منتقل می کند. آواز تا دوره بلوغ ممکن است تغییر کند اما پس از آن در تمام طول عمر پرنده ثابت باقی می ماند.
موسسه ای در ژاپن با تحقیقی اشاره کرده است که آواز خواندن در ماده ها در واقع یک پاداش برای هیجان فنچ نر می باشد، و باعث هیجانی تر شدن وی می شود.
فنچ راه راه نر
فنچ های نر توانایی آواز خواندنشان را در دوره ی بلوغ و زمانی که ماده ها هنوز این توانایی را ندارند، با تعداد کمی آواهای در هم شروع می شود. اما آن ها دائم سعی و تلاش می کنند تا آواز خود را با آن چه از صدای پدرشان در خاطرشان مانده است تطبیق بدهند، در طول این مدت آن ها آوازشان را با صداهایی که در اطرافشان می شنوند، تکمیل خواهند کرد. همچنین از صدای آواز سایر نرهای نزدیک خودشان نیز الهام می گیرند.
فنچ های نر از صدایشان تا حدودی برای یافتن جفت استفاده می کنند و برای جفت گیری معمولا از یک صدای منظم بلند استفاده می کنند. همچنین فنچ ها یک صدای ( هیس ) در موقعی که قصد دفاع از محدوده خود را دارند از خود تولید می کنند.
محبوبیت آن ها به خاطر توانایی زیادشان در تولید مثل است و هر کسی می تواند از آن ها جوجه بگیرد و توانایی آن ها در زندگی در مناطق خشک نیز آن ها به عنوان یک پرنده آواز خان خانگی مورد پسند عامه قرار داده است.
تغذیه و عادات
فنچ جز پرندگان دانه خوار است و منقارشان برای پوست کندن دانه های ریز تناسب یافته است. فنچ ها ارزن را ترجیح می دهند، اما تخم سایر میوه ها را نیز می خورند.
همزمان که آن ها ارزن را به عنوان غذای اصلی می خورند، از خوردن ( خیار، پرتقال، انگور، سیب، سبزیجات، کاهو و تخم مرغ ( به خصوص هنگام تخم گذاری ) لذت می برند. آن ها همچنین غذاهای زنده مثل کرم ارزن و یا سایر حشرات را نیز دوست دارند. آن ها همچنین به شاخه کوچک ارزن نیز علاقمند هستند و یک یا دو پرنده یک شاخه کوچک را در عرض چند روز خواهند خورد. فنچ ها در خوردن بسیار حریص و شلوغ هستند، مثلا دانه ها را به هر سو پخش می کنند که البته این رفتار کمک زیادی به تکثیر دانه ها در طبیعت می کند.
ادامه دارد...
نویسنده: دکتر احمد باهری
گردآوری : hsoonheb