آرتمیا میگوی کوچکی که اندازه آن به سختی به 1 سانتی متر میرسد امروزه به جز جدایی ناپذیر صنت شیلات تبدیل شده است آرتمیا که به معنای گوشواره آبی است برای اولین بار آکواریوم عمومی سانفرانسیسکو موفق به جمع آوری و خشک کردن تخم آن شد و از نیمه دوم قرن نوزدهم به بعد مطالعات و تحقیقات وسیعی در رابطه با آن شکل گرفت درایران برای اولین بار در سال 1351 در پرورش ماهیان خاویاری از آرتمیا استفاده شد و امروزه سالانه بیش از 2000 تن سیست گوشواره آبی تولید و مورد استفاده قرار میگیرد که سالانه مصرف سیست در کشور ما چیزی حدود 13200 کیلوگرم است که 6000 کیلو گرم آن در بخش ماهیان زینتی استفاده میشود.
خواستگاه اصلی آرتمیا دریاچه های کوچک و بزرگ نمک است که در بسیاری از موارد به جز آرتمیا موجود دیگری توان زیست وتولید مثل در این درجه از شوری را ندارد، همزیستی فوق العاده نسبت به شوری، دما و غذا این موجود را به یکی از شگفت انگیز ترین موجودات زمین بدل کرده است. در طبیعت آرتمیا را می توان در آب هایی با شوری 100 گرم در لیتر و دمای متغیر یافت با این وجود بهترین شرایط فیزیولوژیکی در شوری بین 32 تا 65 گرم، دمای بین 19 تا 25 و پی هاش بین 6.5 تا 8 شکل میگیرد. سطح پراکنش و انواع مختلف آن بسیار وسیع و متنوع است که شامل: خلیج سانفرانسیسکو، تبت، مغولستان، تونس، کانادا، ایران و ... است که نژاد های: فرانسیسکانا، سالینا، تونسیانا، مونیکا، پرسیمیلیس، پارتنوژنتیک، ارومیانا و ... را شامل می شود که در نگاه اول همه به هم شبیه ولی از نظر اندازه، غذایی و نحوه تولید مثل متفاوتند.
آرتمیا یک فیلتر کننده غیر انتخوابی است و در طبیعت از فیتوپلانگتون هایی که اندازه ای از 2 تا 50 میکرون را داشته باشند تغذیه میکند هر چند که برای تکثیر و پرورش آن به جز میکروجلیک ها از غذاهایی مانند: پود سویا، سبوس برنج، سبوس ذرت، مخمر و ... می توان بهره جست. تفاوت های جنسی در آرتمیا کاملا مشخص و واضح است بدین صورت که ماده ها را بوسیله کیسه تخم که در انتهای بدن دارند از نز هایی که دارای دو چنگک بزگ برای گرفتن ماده ها هستند می توان تمیز و تشخیص داد، یکی از خصوصیات آرتمیا تولید مثل متفاوت و منحصز به فردی است که مطمئنا نتیجه تکامل در طی سالیان متمادی است، با شروع فصل بهار و کم شدن غلظت نمک دریاچه ها و شکوفایی پلانگتونی آرتمیا متوجه شرایط مساعد شده و شروع به آزاد سازی ناپلی یا همان بچه میگوی کوچک می کند در بهترین حالت دوره بلوغ جسمی ناپلی ها 12 روز و بلوغ جنسی 17 روز گزارش شده است که البته بسته به نژاد، تغذیه و پراکنش آرتمیاها کاملا متغیر است با شروع فصل سرما، نبود فیتوپلانگتون ها، خشکسالی ها و بالا رفتن غلظت نمک دریاچه ها آرتمیا متوجه شرایط نا مساعد شده و برای تداوم نسل شروع ه آزاد سازی سیست یا همان تخم می کند تخم هایی که قادرند رمز ژنتیکی آرتمیا ها را برای چند سال زنده نگه داشته و دوباره با خوب شدن شرایط تبدیل به آرتمیا شوند، مهمترین دلیل پراکنش آرتمیا تخم هایی است که بوسیله باد و پرندگان قادر است قاره ها را طی کند و در جایی دیگر از کره خاکی سر از تخم بیرون بیاورد.
اغلب گونه های آرتمیا دو جنسی بوده و از طریق لقاح تولید مثل می کنند ولی نکته قابل توجه وجود آرتمیای تک جنسی به نام پارتنوژنیک است در این نژاد چیزی به نام نر یا ماده وجود نداشته و تمامی جمعیت دوجنسی بوده و هر کدام قادرند به تنهایی اقدام به آزاد سازی ناپلی یا سیست کنند!
بر خلاف سایر سخت پوستان آرتمیا را می توان بدون اینکه بر بقای ان تاثیری گذاشته شود به طور بسیار متراکم پرورش داد میزان تراکم بسته به سیستم پرورشی بکار رفته از 5000 تا 18000 لارو در لیتر متغیر است! امروزه با گسترش شیلات و آبزی پروری آرتمیا را به صورت یخ زده، خشک شده و زنده می توان تهیه کرد که مسلما بهترین حالت تغذیه آبزیان استفاده از آرتمیای زنده است چرا که علاوه بر بالا بودن درصد اسید های چرب غیر اشباع برای ماهی تدایی کننده حس شکار و غریزه اصلی خود است.
در این مقاله سعی بر آن شد که خواننده با گوشواره آبی آرتمیا بیشتر آشنا شود و نگاهی اجمالی به پراکندگی، انواع نژاد، نوع تغذیه و تولید مثل داشته باشیم که مسلما هر یک از مباحث فوق خود می تواند به صورت مجزا مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد، امید که مورد توجه علاقه مندان قرار گرفته باشد.
هر گونه کپی برداری با ذکر نام نگارنده مقاله بلامانع است
پاینده و شاد باشید
مهدی اخوانی 4/1/ 1394