عقيم کردن سگهاي ماده
(Ovariohysterectomy):

ازمهمترين مراحل رسيدگي و مراقبت از حيوانات ماده عقيم کردن سگ ماده مي باشد.
همچنين اين راه تنها راه حل براي کنترل جمعيت سگهاست. عقيم کردن سگ ماده شامل برداشت رحم وتخمدان هاست
- چرا سگهاي ماده بايد عقيم شوند؟
پيشگيري از سرطان غدد پستاني :
سگ ماده اي که قبل از شروع اولين سيکل فحلي خود عقيم مي شود احتمال ابتلا به سزطان پستان در آن تقريبا صفر است.
پس از اولين فحلي اين احتمال به 7% خواهد رسيد.
و بعد از دومين فحلي خطر بروز سرطان 25% خواهد بود( يک مورد از هر چهار مورد) .

پس به سادگي قابل مشاهده است که سگهايي که در ابتداي زنگي عقيم مي شوند زندگي سالم تر و بدون دردسرهاي ناشي از سزطان پستان را خواهند داشت.
حال سوال اين است که آيا جراحي عقيم کردن در سگهايي که بيش از دو سيکل فحلي را پشت سر گذاشته اند خيلي دير است ؟
قطعا خير در حقيقت عقيم کردن حتي در سگهايي که داراي تومور هاي قابل مشاهده هستند امري مهم به شمار مي رود زيرا بسياري از تومورها تحت تاثير ترشحات هورمون استروژن بوجود آمده و گسترش مي يابند و با برداشت تخمدان ها به عنوان منشا توليد استروژن موجبات جلوگيري از گسترش تومورها فراهم مي شود.
درجراحي عقيم کردن سگ ماده رحم و تخمدان ها از بدن خارج مي شوند.

پيشگيري از پيومتر :
پيومتر يک عفونت بسيار خطرناک رحم در زندگي سگ ماده مي باشد که از ميان سالگي به بعد در زندگي سگهاي ماده مشاهده مي شود و معمولا در حدود 6 هفتگي سيکل فحلي ديده مي شود و مکانيسم ايجاد آن به شکل زير مي باشد:

هورمون پروژسترون که نقش آماده سازي رحم جهت آبستني را ايفا مي کند در اين زمان باعث افزايش سلولهاي داخل رحم شده و خونرساني آنها را نيز افزايش مي دهد همچنين همزمان سطح ايمني رحم کاهش مي يابد بدين ترتيب در زمان خونريزي زمينه فعاليت باکتري ها در واژن فراهم شده و اين باکتري ها مي توانند براحتي بسمت داخل رحم مهاجرت کرده و ايجاد آلودگي و عفونت کنند.
در بيماري پيومتر رحم به شدت متورم و بزرگتر و انباشته از چرک ، باکتري ، سلولهاي مرده و مواد سمي مي شود.
بدون درمان مرگ سگ حتمي است و عليرغم شروع درمان با آنتي بيوتيک رحم نيز بايستي به سرعت از بدن خارج شود.


هورمون پروژسترون که نقش آماده سازي رحم جهت آبستني را ايفا مي کند در اين زمان باعث افزايش سلولهاي داخل رحم شده و خونرساني آنها را نيز افزايش مي دهد همچنين همزمان سطح ايمني رحم کاهش مي يابد بدين ترتيب در زمان خونريزي زمينه فعاليت باکتري ها در واژن فراهم شده و اين باکتري ها مي توانند براحتي بسمت داخل يعني رحم مهاجرت کرده و ايجاد آلودگي و عفونت کنند.
در بيماري پيومتر رحم به شدت متورم و بزرگتر و انباشته از چرک ، باکتري ، سلولهاي مرده و مواد سمي مي شود.
بدون درمان مرگ سگ حتمي است و عليرغم شروع درمان با آنتي بيوتيک رحم نيز بايستي به سرعت از بدن خارج شود.

ين يک بيماري حاد متداول در سگهايي است که عقيم نشده اند.

بدون درمان سگ از بين مي رود.

درمان و جراحي پيومتر جزو درمانهاي گران است.

جراحي در زمان پيومتر داراي ريسک بالايي است و ممکن است حيوان از شرايط ايمن زمان جراحي برخوردار نباشد.

عقيم سازي از همه موارد فوق پيشگيري مي کند.
در سگهاي مسن عقيم نشده سيکل فحلي منظم نيست و سگها مانند انسان داراي توقف سيکل قاعدگي نيستند يا به اصطلاح يايسه نمي شوند.
علايم بيماري پيومتر بي اشتهايي ، بيحالي ، استفراغ ، تشنگي مفرط و گاهي ترشحات واژن مي باشد.


عقيم کردن سگهاي نر (castration):

-فوايد عقيم کردن سگهاي نر اخته کردن سگ نر منافع زيادي دارد .
يکي از بزرگترين نگراني ها غده پروستات است که تحت تاثير هورمون تستوسترون در طول زندگي حيوان به تدريج بزرگتر مي شود و با افزايش سن ناراحتي سگ بيشتر مي شود و گاهي آنقدر بزرگ مي شود که در روند طبيعي تخليه مدفوع اختلال ايجاد مي کند و حتي گاهي تحت نفوذ هورمون تستوسترون شاهد عفونت پروستات نيز هستيم .
با اخته کردن به طرز چشمگيري پروستات کوچکتر شده و و به اين ترتيب هم از التهاب و عفونت پروستات و هم از سرطان خوش خيم آن که با افزايش سن به آن مبتلا مي شود پيشگيري مي شود.
يکي ديگر از منافع اخته کردن پيشگيري از انواع فتق ها و تومور هايي است که اطراف بيضه ها و زير مقعد بوجود مي آيند و باعث ترشحات زياد اطراف غشا ي بيضه شده که با اخته کردن تقريبا از بين ميروند.
- چه تغييرات رفتاري پس از عقيم کردن بوجود مي آيند؟
تنها تغييراتي که در اثر اخته کردن بوجود مي آيند تغييراتي است که وابسته به هورمون هاي آندروژنيک يا هورمون هاي جنس نر مي باشد و به اين ترتيب رفتارهايي نظير بازيگوشي و ارتباطات اجتماعي سگ به هيچ وجه تغيير نخواهد کرد.
تغييرات رفتاري سگهاي عقيم شده شامل موارد زير خواهد بود:
کاهش پرسه زدن ها وزوزه کشيدن هاي بي دليل به ميزان 90%

کاهش رفتارهاي خشونت آميز با ساير سگهاي نر به ميزان 60%

کاهش علامت گذاري و ادرارکردن در محل هاي مختلف به ميزان 50%

کاهش انجام حرکات جفت گيري و سوار شدن بر اشيا به ميزان 70%
- جراحي چگونه است و عواقب آن چيست؟
در اين جراحي بيهوشي عميق نيست و با يک شکاف کوچک در جلوي پوست بيضه ها هر دو بيضه خارج شده و جراحي تمام مي شود.
پوست بيضه که به آن اسکروتوم مي گويند اغلب در چند روز اول پس از جراحي متورم و کبود مي شود و گاهي صاحب حيوان به وجود بيضه در آن شک مي کند!
اگر حيوان در زمان جراحي نا بالغ باشد تورم اسکروتوم سريع تراز بين رفته و برجستگي در آينده ديده نمي شود ولي اگر حيوان بالغ جراحي شود يک اسکروتوم خالي تا مدت ها باقي مي ماند.
بعضي از سگها پس از جراحي تمايل به ليسيدن موضع برش داده شده دارند که اين حرکت مي تواند موجب باز شدن شکاف گردد و راه حل آن بستن گردنبند مخصوص اليزابت مي باشد.
- بهترين زمان براي جراحي چه سني است؟
از توله دو ماهه به بعد در هر سني مي توان سگ را جراحي کرد از حدود سن دو ماهگي بيضه ها از محوطه شکمي به درون اسکروتوم مهاجرت کرده و امکان جراحي را فراهم مي کنند.
سگهايي که در سنين قبل از شش ماهگي عقيم مي شوند به طرز قابل توجهي از سگهايي که بعد از بلوغ عقيم مي شوند کوچکتر مي مانند به اين دليل که هورمون تستوسترون در روند رشد استخوان ها نقش مهمي را ايفا مي کند وبا حذف تستوسترون در حين بلوغ ، رشد استخوان ها زود تر متوقف مي شود.
زمان طبيعي ومناسب براي جراحي سن شش ماهگي است.
- آيا سگ پس از جراحي داراي افزايش وزن خواهد شد؟
سطح فعاليت ها و اشتهاي حيوان پس از عقيم سازي هيچ فرقي نخواهد کرد.
به اين ترتيب افزايش وزن و عدم تحرک پس از جراحي جايگاه علمي ندارد.
- آيا سگ نر پس از عقيم شدن به جنس ماده علاقه نشان مي دهد؟
علاقه به سگ ماده کاهش خواهد يافت ولي اگر در اطراف سگ ماده آماده جفت گيري باشد سگ نر نيز تحريک خواهد شد.
رفتار سوار شدن بر سگ ماده ريشه در قوي و غالب بودن سگ نر دارد بنابر اين حتي سگهاي نر عقيم شده نيز در شرايط مختلف مي توانند اين رفتار را از خود نشان دهند و اين دال بر تحريک جنسي آنها نيست.
- اگر بيضه ها به کيسه اسکروتوم وارد نشوند چه پيش خواهد آمد؟
بيضه هاي نهفته مستعد تبديل شدن به تومور هستند و همچنين امکان پيچ خوردگي يا تابيده شدن روي محور بند بيضه وجود دارد که ميتواند باعث ايجاد التهابات خطرناکي در محوطه شود.
به اين دليل اخته کردن در حيواناتي که داراي بيضه نهفته هستند شديدا توصيه مي شود.
مراحل جراحي اين سگها بسيار پيچيده تر از يک عقيم کردن سگ معمولي است.
بيضه پنهان مي تواند زير پوست بوده و يا جايي در مسير پايين آمدن گير کرده باشد و يا حتي در داخل محوطه بطني باشد و براي پيدا کردن آن بايستي جستجو را آغاز کرد بنا بر اين براي يافتن آن يک شکاف براي هر بيضه نياز مي باشد .
بيضه نهفته نابالغ مي باشد و ممکن است رشد کافي نکرده باشد.
اگر فقط يک بيضه بصورت نهفته باقي بماند ممکن است بيضه ديگر بارور باشد ولي از آنجايي که نهان بيضگي مي تواند ريشه ارثي داشته باشد بهتر آنست با عقيم کردن از انتقال آن به نسل بعد جلوگيري کرد.


منبع:
انجمن تخصصي دامپزشکي